Η Ομηρική Ιθάκη είναι δύσβατη - (τρηχεί)

 ''Ναιετάω δ΄ Ιθάκην ευδείελον, έν δ΄ όρος αυτή Νήριτον εινοσίφυλλον αριπρεπές· αμφί δέ νήσοι πολλαί ναιετάουσι μάλα σχεδόν αλλήλησι, Δουλίχιόν τε Σάμη τε και υλήεσσα Ζάκυνθος, αυτή δέ χθαμαλή πανυπερτάτη είν αλί κείται πρός ζόφον, αί δέ τ' άνευθε προς ἠῶ τ᾿ ἠέλιόν τε, τρηχεί,…"(Οδ. ι. 21-27)

Μετάφραση
- τρηχεί: τραχεία, ανώμαλη, σκληρή, άγρια.

Σχόλιο
Ο Όμηρος με αυτό το επίθετο τρηχεί για την Ιθάκη, την διακρίνει - ξεχωρίζει από τα άλλα τρία νησιά, που αναφέρει στον εν λόγω στίχο: ''Δουλίχιόν τε Σάμη τε και υλήεσσα Ζάκυνθος''.
Δηλαδή σε σχέση με τα άλλα τρία νησιά την χαρακτηρίζει ως τραχεία, ανώμαλη, σκληρή, άγρια.

Παρατήρηση
1. Στην Κεφαλονιά δεν ταιριάζει αυτός ο χαρακτηρισμός, διότι αποτελείται από αρκετά πεδινά σημεία, ιδιαίτερα στους δήμους Πυλαρέων, Σάμης, Αργοστολίου και Λειβαθούς.
2. Στην Παλική (εάν τότε ήταν νησί) δεν ταιριάζει αυτός ο χαρακτηρισμός, διότι πολύ μεγάλο τμήμα της κατέχεται από πεδινή γη.
3. Στην Λευκάδα (αν και τότε δεν ήταν νησί) δεν ταιριάζει αυτός ο χαρακτηρισμός, διότι αποτελείται από αρκετά πεδινά σημεία, ιδιαίτερα στους δήμους Απολλωνίων, Ελλομένου, Λευκάδος.
4. Στη σημερινή Ιθάκη (Θιάκι) ταιριάζει κάπως αυτός ο χαρακτηρισμός, αλλά και αυτή αποτελείται από πεδινά σημεία, ιδιαίτερα στα διαμερίσματα Πλατειθριάς, Περαχωρίου και Ιθάκης.

Συμπέρασμα
Η νήσος Κάλαμος και με αυτή τη λέξη, τρηχεί (τραχεία, ανώμαλη, σκληρή, άγρια), ταιριάζει απόλυτα και διακρίνεται ως τέτοια, συγκρινόμενη με τα άλλα τρία Ομηρικά νησιά.

Υ.Γ. Περισσότερα...
Ζωντανή ροή Homeric Ithaca - Α΄ ΜΕΡΟΣ - YouTube

Η άποψη του Στράβωνος για τη γεωγραφική θέση της Ομηρικής Ιθάκης - (κείται πρός ζόφον)

 ''Ναιετάω δ΄ Ιθάκην ευδείελον, έν δ΄ όρος αυτή Νήριτον εινοσίφυλλον αριπρεπές· αμφί δέ νήσοι πολλαί ναιετάουσι μάλα σχεδόν αλλήλησι, Δουλίχιόν τε Σάμη τε και υλήεσσα Ζάκυνθος, αυτή δέ χθαμαλή πανυπερτάτη είν αλί κείται πρός ζόφον, αί δέ τ' άνευθε προς ἠῶ τ᾿ ἠέλιόν τε,…"
(Οδ. ι. 21-26)

Η ερμηνεία του αρχαίου γεωγράφου Στράβωνα για αυτή την φράση:
- αυτή δέ χθαμαλή πανυπερτάτη είν αλί κείται πρός ζόφον, αί δέ τ' άνευθε προς ἠῶ τ᾿ ἠέλιόν τε

[Οι σχολιαστές δεν δέχονται ότι χθαμαλή εδώ σημαίνει χαμηλή, αλλά ''κοντά στη στεριά'', και είναι όντως πολύ κοντά. Ούτε δέχονται ότι το πανυπέρτατη σημαίνει πολύ υψηλή, αλλά ''στο τέλος του σκοταδιού'', δηλαδή τελευταία από όλες, στραμμένη στον βοριά. Αυτό εννοεί με την έκφραση προς ζόφο. Το αντίθετο γι΄ αυτόν είναι προς νότο:
''τα άλλα νησιά μακριά προς την ανατολή και τον ήλιο''
Το άνευθε σημαίνει ''μακριά και πέρα''. Δηλαδή τα άλλα νησιά ήταν προς τον νότο και μάλλον μακριά από τη στεριά, ενώ η Ιθάκη ήταν κοντά στη στεριά και προς τον βορρά.]
Στράβων, Γεωγραφικά, Ι, C454-455. - (1ος π.Χ).

Σχόλιο
1. Οι μεταφράσεις κατά Στράβωνα των Ομηρικών λέξεων επιβεβαιώνονται σήμερα από όλα τα αξιόπιστα Ομηρικά λεξικά.
2. Οι παλιοί χάρτες επιβεβαιώνουν τόσο την ανάλυση του Στράβωνα όσο και την αναλυτική περιγραφή - διατύπωση του Ομήρου περί Ομηρικής Ιθάκης.
(παραθέτω έναν εξ αυτών).

Συμπέρασμα
Δεν υπάρχει ουδεμία αμφιβολία ότι η Ομηρική Ιθάκη είναι η νήσος Κάλαμος σύμφωνα και με την παραπάνω ερμηνεία του Στράβωνα.

Υ.Γ. Περισσότερα...
Ζωντανή ροή Homeric Ithaca - Α΄ ΜΕΡΟΣ - YouTube

Η Ομηρική Ιθάκη είναι δυτικά ή προς βοράν; - (είν αλί κείται πρός ζόφον)

 ''Ναιετάω δ΄ Ιθάκην ευδείελον, έν δ΄ όρος αυτή Νήριτον εινοσίφυλλον αριπρεπές· αμφί δέ νήσοι πολλαί ναιετάουσι μάλα σχεδόν αλλήλησι, Δουλίχιόν τε Σάμη τε και υλήεσσα Ζάκυνθος, αυτή δέ χθαμαλή πανυπερτάτη είν αλί κείται πρός ζόφον, αί δέ τ' άνευθε προς ἠῶ τ᾿ ἠέλιόν τε,…"
(Οδ. ι. 21-26)

Μετάφραση
- αί δέ τ' άνευθε προς ἠῶ τ᾿ ἠέλιόν τε:
- ενώ τα άλλα είναι μακριά, (σε απόσταση από την Ιθάκη) προς την αυγή και τον ήλιο (ανατολή).

Παρατήρηση
1. Σύμφωνα με τους σημερινούς (αξιόπιστους γεωγραφικώς) χάρτες αυτή η φράση του Ομήρου ''αί δέ τ' άνευθε προς ἠῶ τ᾿ ἠέλιόν τε'', δεν ταιριάζει σε κανένα από τα Ομηρικά νησιά.
1α. Το δυτικότερο νησί είναι η Κεφαλονιά (ή η Παλική εάν τότε ήταν νησί), όμως αυτά θεωρώντας τα, ως την Ομηρική Ιθάκη δεν είναι μακριά ''άνευθε'' από τα υπόλοιπα τρία νησιά, διότι έχουν κοντά της τη σημερινή Ιθάκη (Θιάκι). Συνεπώς αποκλείονται.


2. Σύμφωνα όμως με παλιούς ναυτικούς χάρτες ο πλους από τον Ισθμό προς την Κέρκυρα γινότανε για χιλιάδες χρόνια από την ανατολή προς τη δύση (όρα σχετική εικόνα). Σημειωτέον δε, ότι τότε δεν υπήρχε η πυξίδα.
2α. Επειδή όμως κάποιος, όταν έβγαινε από τον Πατραικό κόλπο, πηγαίνοντας προς την Κέρκυρα (δυτικά), συναντούσε πρώτα το δίδυμο Κεφαλονιάς - σημερινής Ιθάκης και μετά τον Κάλαμο, του δινόταν η εντύπωση (οφθαλμογεωγραφία), ότι ο Κάλαμος (Ομηρική Ιθάκη) ήταν δυτικότερα των άλλων και αυτά ανατολικότερα αυτού, ''αί δέ τ' άνευθε προς ἠῶ τ᾿ ἠέλιόν τε''.

3. Εάν επίσης, το ''προς ζόφον'' μεταφραστεί προς βοράν, όπως υποστηρίζει ο Στράβων στα Γεωγραφικά, Ι, C.455 και πάλι δεν αλλάζει τη σχέση της νήσου Καλάμου ως προς τα υπόλοιπα νησιά, στον πλου από την ανατολή προς την έξοδο του Πατραικού κόλπου.


Σχόλιο
Εάν είναι κάποιος πεζός στην Ακαρνανία στην περιοχή από τον Αχελώο έως την Παλιόβαρκα κατά τη διάρκεια της δύσεως του ήλιου, τότε βλέπει, ότι ο ήλιος δύει πίσω από τον Κάλαμο, δημιουργώντας του τη ψευδαίσθηση, ότι τα άλλα νησιά (Κεφαλονιά, σημερινή Ιθάκη, Ζάκυνθος) είναι ανατολικά, προς την αυγή!!


Συμπέρασμα
1. Η φράση ''αί δέ τ' άνευθε προς ἠῶ τ᾿ ἠέλιόν τε'' δεν μπορεί να ταιριάξει με τους σημερινούς ναυτικούς ή δορυφορικούς χάρτες με κανένα από τα τέσσερα ομηρικά νησιά παρά μόνον με τους παλιούς, (οφθαλομογεωγραφικούς!).
2. Η φράση αυτή ''αί δέ τ' άνευθε προς ἠῶ τ᾿ ἠέλιόν τε'' ταιριάζει μόνον με τας νήσους Κάλαμος και Λευκάδα σε συνδυασμό με τους παλιούς ναυτικούς χάρτες, όμως η Λευκάδα τότε δεν ήταν νησί αλλά χερσόνησος.
3. Συνεπώς και από αυτήν τη φράση επιβεβαιώνεται, ότι η Ομηρική Ιθάκη είναι η νήσος Κάλαμος.

Υ.Γ. Περισσότερα...
Ζωντανή ροή Homeric Ithaca - Α΄ ΜΕΡΟΣ - YouTube

Η Ομηρική Ιθάκη είναι μακριά από τα άλλα νησιά - (αί δέ τ' άνευθε)

 

''Ναιετάω δ΄ Ιθάκην ευδείελον, έν δ΄ όρος αυτή Νήριτον εινοσίφυλλον αριπρεπές· αμφί δέ νήσοι πολλαί ναιετάουσι μάλα σχεδόν αλλήλησι, Δουλίχιόν τε Σάμη τε και υλήεσσα Ζάκυνθος, αυτή δέ χθαμαλή πανυπερτάτη είν αλί κείται πρός ζόφον, αί δέ τ' άνευθε…"
(Οδ. ι. 21-26)

Μετάφραση
- αί δέ τ' άνευθε: ενώ τα άλλα (χωριστά κείνται) μακριά, σε απόσταση.

Παρατήρηση
1. Η φράση αυτή ''αί δέ τ' άνευθε'' είναι αποκαλυπτική και ξεκάθαρη!!
2. Ο Όμηρος λέει, ότι τα άλλα τρία νησιά, Δουλίχιον, Σάμη και Ζάκυνθος είναι ''άνευθε'', μακριά, (σε απόσταση) από την νήσο Ιθάκη και συνεπώς ισχύει και αντιστρόφως, δηλαδή και η Ομηρική Ιθάκη είναι μακριά από τα άλλα τρία.

Σχόλιο
1. Στην Κεφαλονιά δεν ταιριάζει το ''άνευθε'', διότι κοντά της είναι η σημερινή Ιθάκη.
2. Ούτε βεβαίως στην Παλική (εάν κάποτε ήταν νησί), ταιράζει το ''άνευθε'', διότι κοντά της θα ήταν η Κεφαλονιά και η σημερινή Ιθάκη.
3. Ούτε βεβαίως στη σημερινή Ιθάκη ταιριάζει το ''άνευθε'', διότι κοντά της είναι η Κεφαλονιά.
4. Ούτε βεβαίως μπορεί -εκ του ίδιου ονόματος- να είναι η Ζάκυνθος.
5. Στη σημερινή Λευκάδα ταιριάζει το ''άνευθε'', όμως στην Ομηρική επόχή δεν ήταν νησί αλλά χερσόνησος της Ακαρνανίας.

Συμπέρασμα
Είναι ολοφάνερο και μόνον από αυτήν την φράση ''αί δέ τ' άνευθε'', ότι η Ομηρική Ιθάκη είναι η νήσος Κάλαμος, διότι τα τρία Ομηρικά νησιά είναι ''άνευθε'', δηλαδή μακριά, (σε απόσταση) από τη νήσο Κάλαμος και αντιστρόφως!!

Υ.Γ. Περισσότερα...
Ζωντανή ροή Homeric Ithaca - Α΄ ΜΕΡΟΣ - YouTube

Η Ομηρική Ιθάκη κείται προς ζόφον - (είν αλί κείται προς ζόφον)

 ''Ναιετάω δ΄ Ιθάκην ευδείελον, εν δ΄ όρος αυτή Νήριτον εινοσίφυλλον αριπρεπές· αμφί δε νήσοι πολλαί ναιετάουσι μάλα σχεδόν αλλήλησι, Δουλίχιόν τε Σάμη τε και υλήεσσα Ζάκυνθος, αυτή δε χθαμαλή πανυπερτάτη είν αλί κείται προς ζόφον,…"
(Οδ. ι. 21-26)

Μετάφραση
- είν αλί κείται προς ζόφον: μέσα στη θάλασσα βρίσκεται προς τη δύση (δυτικά).

Παρατηρήσεις
1. Για να πει κάποιος, ότι το τάδε νησί είναι δυτικά, σημαίνει ότι γεωγραφικά είναι τοποθετημένος ανατολικότερα αυτού. Ούτε βεβαίως βορειότερα, γιατί τότε θα έλεγε ''κείται προς νότον'', ούτε βεβαίως νοτιότερα, γιατί τότε θα έλεγε ''κείται προς βοράν''
2. Σύμφωνα με τους σημερινούς αλλά και τους παλιούς χάρτες τα Ομηρικά νησιά, πλέοντας κάποιος από την ανατολή προς τη δύση, βρίσκονται όλα δυτικά, δηλαδή προς τη δύση.
3. Όμως σε συνδυασμό με τη λέξη ''πανυπερτάτη'', μεταφραζόμενη ως υψηλότερη από τα άλλα ή πολύ μακριά από τα άλλα, ο Κάλαμος ξεχωρίζει ως προς το ''ζόφον'', ιδιαιτέρως με τους παλιούς ναυτικούς χάρτες.
(ξεχωρίζει και η Λευκάδα, όμως την Ομηρική εποχή δεν ήταν νησί αλλά χερσόνησος της Ακαρνανίας).

Σχόλιο
Ο Στράβων ερμηνεύει το ''προς ζόφον'' όχι προς τη δύση, αλλά προς τον βοριά.
[Ούτε πανυπερτάτην υψηλοτάτην αλλά πανυπερτάτην προς ζόφον, οίον υπέρ πάσας εσχάτην τετραμμένην προς άρκτον. Τούτο γαρ βούλεται λέγειν το προς ζόφον, το δ΄εναντίον προς νότον.]
Στράβων, Γεωγραφικά, Ι, C.455.

Μετάφραση
[Ούτε δέχονται ότι το πανυπέρτατη σημαίνει πολύ υψηλή, αλλά ''στο τέλος του σκοταδιού'', δηλαδή τελευταία από όλες, στραμμένη στον βοριά. Αυτό εννοεί με την έκφραση προς ζόφο. Το αντίθετο γι΄αυτόν είναι προς νότο.]

Συμπέρασμα
Είτε το ''προς ζόφον'' ερμηνευθεί προς τη δύση, είτε ερμηνευθεί (κατά Στράβωνα) προς βορά, η νήσος Κάλαμος ταιριάζει και με τους παλιούς ναυτικούς και με τους νέους χάρτες και σε αυτή την έκφραση του Ομήρου, ''είν αλί κείται προς ζόφον''.

Υ.Γ. Περισσότερα...
Ζωντανή ροή Homeric Ithaca - Α΄ ΜΕΡΟΣ - YouTube

Η πανυπερτάτη Ομηρική Ιθάκη - (αυτή δε χθαμαλή πανυπερτάτη)

 ''Ναιετάω δ΄ Ιθάκην ευδείελον, εν δ΄ όρος αυτή Νήριτον εινοσίφυλλον αριπρεπές· αμφί δε νήσοι πολλαί ναιετάουσι μάλα σχεδόν αλλήλησι, Δουλίχιόν τε Σάμη τε και υλήεσσα Ζάκυνθος, αυτή δε χθαμαλή πανυπερτάτη..."
(Οδ. ι. 21-25)

Μετάφραση
- πανυπερτάτη: αυτή που είναι πιο ψηλά από όλες.

Σχόλιο
1. Συγκρίνει δηλαδή την Ιθάκη με τα άλλα τρία νησιά λέγοντας, ότι αυτή είναι πιο ψηλά από όλες.
2. Τί σημαίνει όμως πιο ψηλά; Ψηλότερη σε ύψος ή ψηλότερη στην γεωγραφική θέση σε σχέση με τα άλλα νησιά.
3. Εάν ήθελε να την χαρακτηρίσει σε σχέση με το ύψος θα έλεγε υψηλοτάτη και όχι πανυπερτάτη. Όρα:
α). ''υψός έεργε'' (Ιλιάς, Ξ, 349),
β). ''ὑψόσ᾽ ἀείρας'' (Ιλιάς, Υ, 325),
γ). ''ὑψόσ᾽ ἔχοντες'' (Οδύσσεια τ, 38).
4. Συνεπώς το πανυπερτάτη σημαίνει αυτή που είναι πιο ψηλά από όλες ως προς την γεωγραφική θέση σε σχέση με τα άλλα τρία νησιά (Δουλίχιόν τε Σάμη τε και υλήεσσα Ζάκυνθος).

Συμπέρασμα
Ποιο νησί είναι υπέρτατο ως προς την γεωγραφική θέση από τα τέσσερα στον χάρτη;
Σήμερα φαίνεται η Λευκάδα, (όμως τότε δεν ήταν νησί αλλά χερσόνησος της Ακαρνανίας. Νησί έγινε από την διάνοιξη της διώρυγας από τους Κορινθίους τον 7ο π.Χ.)
Συνεπώς η Ομηρική Ιθάκη είναι η νήσος Κάλαμος, αφού γεωγραφικά είναι υπερτάτη των άλλων τριών νησιών που αναφέρει ο Όμηρος στον εν λόγω στίχο.

Παρατήρηση
Κάποιοι Ομηριστές το ''πανυπερτάτη'' το μεταφράζουν στην προκειμένη περίπτωση, ως πολύ μακριά από τα άλλα. Εντούτοις και με αυτή την ερμηνεία δεν αλλάζει ουσιαστικά το νόημα, ότι δηλαδή ταιριάζει για τη νήσο Κάλαμος.

Υ.Γ. Περισσότερα...
Ζωντανή ροή Homeric Ithaca - Α΄ ΜΕΡΟΣ - YouTube

Η χθαμαλή Ομηρική Ιθάκη - (αυτή δε χθαμαλή)

''Ναιετάω δ΄ Ιθάκην ευδείελον, εν δ΄ όρος αυτή Νήριτον εινοσίφυλλον αριπρεπές· αμφί δε νήσοι πολλαί ναιετάουσι μάλα σχεδόν αλλήλησι, Δουλίχιόν τε Σάμη τε και υλήεσσα Ζάκυνθος, αυτή δε χθαμαλή..."

(Οδ. ι. 21-25)

Μετάφραση

- χθαμαλή: εγγύτατα προς τη στεριά

Παρατήρηση

1. Ο Όμηρος χρησιμοποιεί τη λέξη ''χθαμαλή/ο/ος'' με την έννοια του χαμηλού, κοντά στο έδαφος, πάνω στο έδαφος, επίπεδος, δυο φορές στην Οδύσσεια (λ' 194 & μ' 101) και μια φορά στην Ιλιάδα (Ν' 683).

2. Όμως στην Οδύσσεια επίσης (κ΄ 194-197) λέει:

Γιατί όταν ανέβηκα σε απότομη σκοπιά είδα νησί που έχει γύρω την απέραντη θάλασσα, κι αυτό βρίσκεται χαμηλά (χθαμαλή κείται) και καπνό στη μέση του νησιού είδα με τα μάτια μου ανάμεσα από πυκνό δάσος.

(είδον γαρ σκοπιήν ες παιπαλόεσσαν ανελθών νήσον, την περί πόντος απείριτος εστεφάνωται, αυτή δε χθαμαλή κείται, καπνόν δ΄ενί μέσση έδρακον οφθαλμοίσι δια δρυμά πυκνά και ύλην''.

Σχόλιο

1. Συνεπώς όταν ο Όμηρος χρησιμοποιεί το ''χθαμαλή'' για την περιγραφή νήσου εννοεί κοντά στη στεριά (εκτός εάν αναφέρεται σε σκόπελο -αλλά όμως το διευκρινίζει- μ΄101) και όχι την έννοια του επίπεδου νησιού ή έχοντας χαμηλά τις ακτές. Άλλωστε τέτοια νησιά σπανίζουν στην Ελλάδα, (π.χ Ψαθούρα, Χρυσή, Στροφάδες, Τριζόνια, Τρίκερι, Κουφονήσια, Αρκοί, κ.α.)

2. Ένα νησί που το έχει χαρακτηρίσει ήδη στον ίδιο στίχο (ι. 21-25), εινοσίφυλλο και αριπρεπές έχοντας επίσης ένα όρος, δεν γίνεται να είναι επίπεδο - χαμηλό.

Συμπέρασμα

1. Η σημερινή Ιθάκη (Θιάκι) αποκλείεται γιατί δεν ταιράζει με το ''χθαμαλή'' και με τις δυο παραπάνω παρατηρήσεις - ομηρικές έννοιες.

2. Ομοίως και η Κεφαλονιά αποκλείεται γιατί δεν ταιριάζει με το ''χθαμαλή'' και με τις δυο παραπάνω παρατηρήσεις - ομηρικές έννοιες.

3. Η Παλική (εάν ήταν τότε νησί) ταιριάζει κάπως με την πρώτη παραπάνω παρατήρηση - ομηρική έννοια, αλλά όχι με τη δεύτερη που είναι η ορθότερη.

4. Η Λευκάδα επίσης δεν ταιριάζει με το ''χθαμαλή'' με την πρώτη παραπάνω παρατήρηση - ομηρική έννοια. Ταιριάζει όμως με τη δεύτερη όπως επεσήμανε ο Γερμανός αρχαιολόγος Νταίρπφελντ, όμως τότε (την Ομηρική εποχή), δεν ήταν νησί αλλά χερσόνησος της Ακαρνανίας.

5. Μόνον ο Κάλαμος ταιριάζει με τη δεύτερη παραπάνω παρατήρηση - ομηρική έννοια, δηλαδή: εγγύτατα προς τη στεριά, (αυτή δε χθαμαλή, ι' 25).

Υ.Γ. Περισσότερα...
Ζωντανή ροή Homeric Ithaca - Α΄ ΜΕΡΟΣ - YouTube