Ποιος είναι ο συγγραφέας της Οδύσσειας?

Είναι ο Όμηρος ο αρχικός συγγραφέας της Οδύσσειας;

Η πλέον σοβαρή άποψη κατά τη γνώμη μου είναι του Πτολεμαίου του Χέννου, που λέει πως ο Όμηρος πήγε στην Αίγυπτο και πήρε αντίγραφα (γραμμένη η Οδύσσεια σε ιερογράμματα - ιερατικά αρχεία), από τον αρχιερέα του ναού της Μέμφιδος, Φανίτη, που αυτά τα συνέταξε και παρέδωσε σε αυτόν η Αιγύπτια Φαντασία, η κόρη του Νικάρχου.

Περί της Αιγυπτιακής προέλευσης συμφωνούν και οι:

1. Ηλιόδωρος ο Εμεσηνός, 3ος - 4ος αι. μ.Χ.

2. Ολυμπιόδωρος ο ιστοριογράφος, 5ος αι. μ.Χ.

3. Αλέξανδρος ο Πάφιος, (όρα Ευστάθιος).

ΟΜΗΡΙΚΗ ΙΘΑΚΗ

Βιβλίο για την Ομηρική Ιθάκη

ΟΜΗΡΙΚΗ ΙΘΑΚΗ

 Η Ομηρική Ιθάκη από την αρχαιότητα έως σήμερα αποτελεί θέμα αμφισβήτησης για την γεωγραφική της θέση. Μετά από πολυετή επιτόπια έρευνα και μελέτη στις ιστορικές πηγές, συμπεραίνω, ότι είναι η νήσος Κάλαμος!

(Προσεχώς εκδίδεται και το παρόν βιβλίο)

Το Μυκηναικό κάστρο της Ομηρικής Ιθάκης

Στην κορυφή του όρους της νήσου Καλάμου υπάρχει Μυκηναικό κάστρο ονόματι Ψηλόκαστρο ή Ξυλόκαστρο, από το οποίο εποπτεύονται οπτικά όλα τα θαλάσσια περάσματα και με φρυκτωρίες τα Ομηρικά νησιά του βασιλείου του Οδυσσέα.

Ακολουθούν αναλυτικά φωτογραφίες:

1η. Η εποπτική θέαση προς Δυσμάς από το Ψηλόκαστρο και των θαλασσίων περασμάτων από και προς αυτά.
2η. Ζουμ από το Ψηλόκαστρο στο λιμάνι του Φόρκυνος (Γερολιμήν) και στη νήσο Αστερίς (Φορμίκουλα).
3η. Μυκηναική είσοδος στο Ψηλόκαστρο.

4η. Μυκηναικό τείχος του κάστρου και στο βάθος θέαση τις Εχινάδες νήσοι και θαλασσίων περασμάτων από και προς αυτά.
5η. Η θέαση από το Ψηλόκαστρο προς τον σημερινό Μύτικα, την αρχαία Αλυζία του αδελφού της Πηνελόπης Αλυζέα και το ιερό του Ηρακλέους.
6η. Ζουμ από το Ψηλόκαστρο στον Μύτικα (έλεγχος θαλάσσιου περάσματος - πορθμείου), και εποπτεία του αρχαίου λιμένος (Ακαρνανία - Ομηρική Ιθάκη).
7η. Η εποπτική θέαση προς Βορρά από το Ψηλόκαστρο και των θαλασσίων περασμάτων από και προς αυτά.
8η. Από το Ξηλόκαστρο άποψη Ρωμαικού κάστρου (έλεγχος πορθμείου), στο οποίο κατέφυγαν χιλιάδες Μεσολογγίτες κατά την ηρωική έξοδο το 1826.
9η. Ερείπια της δυτικής πλευράς τείχους του Μυκηναικού κάστρου.
10η. Ερείπια της βόρειας πλευράς τείχους του Μυκηναικού κάστρου.
11η. Ερείπια της ανατολικής πλευράς τείχους του Μυκηναικού κάστρου.
12η. Τμήμα τείχους του Μυκηναικού κάστρου.
13η. Τμήμα τείχους του Μυκηναικού κάστρου.
14η. Ερείπια της νότιας πλευράς τείχους του Μυκηναικού κάστρου.
15η. Δεξαμενή ομβρίων υδάτων του κάστρου για τις ανάγκες των εποπτών - στρατιωτών.
16η. Αποκαλυπτική πανοραμική θέαση στην ανατολική πλευρά του για τον απόλυτο έλεγχο και επικοινωνία με την Ακαρνανία (ηπείροιο γη - ηπείροιο ακτή).
17η. Εποπτική θέαση προς νοτίως από το Ψηλόκαστρο και των θαλασσίων περασμάτων από και προς αυτά.
18η. Μετά από 6 ώρες ανάβαση χωρίς μονοπάτι! (Ώρα εκκίνησης 04:00. Άφιξις 12:00).

Συμπέρασμα
Η γεωγραφική στρατηγική θέση του Κάστρου της νήσου Καλάμου είναι εμφανέσταστη για το βασίλειο του Οδυσσέα, από την οποία αυτή θέση εκπορεύεται, ότι η απόλυτη εποπτεία αυτού του βασιλείου γίνεται μόνον από τον Κάλαμο!

 

Η Λευκάδα στα Μυκηναικά χρόνια ήταν χερσόνησος και όχι νησί

[- Η Λευκάδα στα αρχαία χρόνια ήταν χερσόνησος της γης των Ακαρνάνων. Ο ποιητής την αποκαλεί ακτή της στερεάς. Στερεά αποκαλεί την απέναντι ακτή από την Ιθάκη και την Κεφαλληνία. Πρόκειται για την Ακαρνανία. Όταν λοιπόν, αναφέρεται σε ''ακτή της στερεάς'', πρέπει να δεχτούμε ότι εννοεί ''ακτή της Ακαρνανίας''.

- Στην Λευκάδα ανήκε όχι μόνον η Νήρικος, αυτή που ο Λαέρτης λέει ότι κατάκτησε:
Να πήρα τη Νήρικο, καλοχτισμένη πόλη, στην ακτή της στερεάς, όταν κυβερνούσα Κεφαλλήνες, (ω 377-378).

- Οι Κορίνθιοι που στάλθηκαν από τον Κύψελο και τον Γόργο, κατέκτησαν την ακτή κι έφτασαν στον Αμβρακικό κόλπο. Χτίστηκε τότε η Αμβρακία και το Ανακτόριο, άνοιξαν δίαυλο στη χερσόνησο και έκαναν την Λευκάδα νησί.

- Μετέφεραν τη Νήρικο στο μέρος που ήταν κάποτε ισθμός και τώρα πορθμός, ενωμένος με γέφυρα από στεριά, σε στεριά, και τη μετονόμασαν Λευκάδα.]

Στράβων Γεωγραφικά Ι, C.452.

Παρατήρηση
1. Στο πρώτο απόσπασμα ο Στράβων λέει, πως στα Ομηρικά χρόνια η Λευκάδα δεν ήταν νησί αλλά χερσόνησος της σημερινής Ακαρνανίας.

2. Στο δεύτερο απόσπασμα λέει, ότι η πόλη Νήρικος ήταν στην ακτή της σημερινής Ακαρνανίας, μέρος της Λευκάδας!

3. Στο τρίτο απόσπασμα λέει, ότι οι Κορίνθιοι έκαναν την Λευκάδα από χερσόνησο που ήταν, νησί!

4. Στο τέταρτο απόσπασμα λέει, ότι οι Κορίνθιοι μετέφεραν την πόλη Νήρικο, που είχε κατακτήσει ο πατέρας του Οδυσσέα Λαέρτης, στον σημερινό πορθμό (Λευκάδας - Ακαρνανίας).

Σχόλιο
Συνεπώς, απορρίπτεπται ο ισχυρισμός των Λευκαδιστών, πως η Ομηρική Ιθάκη ήταν η νήσος Λευκάδα, διότι τη Μυκηναική εποχή, όπως απεδείχθη εκ του γεωγράφου Στράβωνος, δεν ήταν νησί αλλά χερσόνησος της Ακαρνανίας!

Σημείωση
Από την αρχαιότητητα μέχρι σήμερα υπήρξε αμφισβήτηση για την πραγματική Ομηρική Ιθάκη.

Ο αρχαιολόγος Νταίρπφελντ και ο Ερρίκος Σλήμαν έκαναν έρευνες μαζί στην σημερινή Ιθάκη, αλλά απογοητευμένοι έφυγαν και συνέχισαν τις έρευνες στην Τροία.

Ο Νταίρπφελντ στενός συνεργάτης του Σλήμαν βασιζόμενος κυρίως στην Ομηρική γεωγραφία, επέστρεψε στην Ελλάδα και υποστήριξε, ότι η πατρίδα του Οδυσσέα ήταν η Λευκάδα και άρχισε τις ανασκαφές του στο νησί το 1901.

Όμως, παρά τις κάποιες σοβαρές απόψεις του και τις εκτεταμένες ανασκαφές του δεν απεδείχθη ότι η Ομηρική Ιθάκη είναι η νήσος Λευκάδα, γεγονός που επιβεβαιώνει τον γεωγράφο Στράβωνα ως παραπάνω παρέθεσα!!

Συμπέρασμα
Ακόμη τέσσερα αποκαλυπτικά αποσπάσματα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, του Στράβωνος και του Ομήρου, τα οποία ταιριάζουν απόλυτα ότι η Ομηρική Ιθάκη είναι η νήσος Κάλαμος.

 

Τα αδέλφια και ο πατέρας της Πηνελόπης κατοικούν πολύ κοντά και απέναντι από την Ομηρική Ιθάκη

[''φαίνονται δε και εκ Λακεδαίμονός τίνες εποικήσαι την Ακαρνανίαν, οι μετ΄ Ικαρίου του Πηνελόπης πατρός. και γαρ τούτον και της αδελφής αυτής ζώντας παραδίδωσιν ο ποιητής κατά την Οδύσσειαν.''

''οι πατρός μεν ες οίκον απερρίγασι νέεσθαι Ικαρίου, ος κ΄ αυτός εενδώσαιτο θύγατρα, δοίη δ΄ ώ κ΄ εθέλοι και οι κεχαρισμένος έλθοι'' (β 52-54)

''ήδη γαρ ρα πατήρ τε κασίγνητοί τε κέλονται Ευρυμάχω γήμασθαι. (ο 16-17)'']

Στράβων Γεωγραφικά Ι, C.461.24.


Μετάφραση
- Φαίνεται ότι και μερικοί από τη Λακεδαίμονα αποίκισαν την Ακαρνανία, αυτοί με τον Ικάριο, τον πατέρα της Πηνελόπης. Ο ποιητής μας τους παραδίδει αυτόν και τους αδελφούς της ζωντανούς ακόμη στην Οδύσσεια.

- τρέμουν να πάνε στο σπίτι του πατέρα της Ικάρου, ο οποίος θα προίκιζε την κόρη του και θα την έδινε σ΄ εκείνον που θα διάλεγε ο ίδιος.

- Ήδη ο πατέρας της και τα αδέλφια της της λένε να παντρευτεί τον Ευρύμαχο.


Παρατήρηση
1. Στο πρώτο απόσπασμα ο Στράβων επικαλώντας στίχους του Ομήρου λέει, πως η οικογένεια της Πηνελόπης που κατοικούσε στην Ακαρνανία (Αλυζία), ήταν ζωντανοί κατά τη διάρκεια της δεκαετούς Οδύσσειας.

2. Στο δεύτερο απόσπασμα πράγματι ο Όμηρος αναφέρει, πως ο Ικάριος, ο πατέρας της Πηνελόπης είχε στενή επαφή με τους μνηστήρες και μάλιστα, ότι θα έκανε ο ίδιος την επιλογή του νέου γαμπρού, της κόρης του Πηνελόπης!!

3. Στο τρίτο απόσπασμα ο Όμηρος επιπλέον αναφέρει, πως ο πατέρας (Ικάριος), και τα αδέλφια της Πηνελόπης (Αλυζίας και Λευκάδιος), την προτρέπουν να παντρευτεί τον Ευρύμαχο!!


Σημείωση 1: Ο Ευρύμαχος ήταν πανούργα προσωπικότητα, διότι κατόρθωσε να πείσει την Πηνελόπη, ότι ο Τηλέμαχος θα ήταν ασφαλής την ίδια στιγμή που ο ίδιος σχεδίαζε τη δολοφονία του.
(π 435-446)

Σημείωση 2: Η επιλογή του Ευρύμαχου για γαμπρός, από την οικογένεια της Πηνελόπης (Ικάριος, Αλυζίας, Λευκάδιος), έγινε, επειδή αυτός έδινε περισσότερα γαμήλια δώρα στην οικογένειά της από τους άλλους μνηστήρες!!
(ο 17-18)


Σχόλιο
1. Το σπίτι του Ικάριου πατέρα της Πηνελόπης είναι στην Ακαρνανία.
2. Το σπίτι του Αλυζία αδελφού της Πηνελόπης είναι επίσης στην Αλυζία (Ακαρνανία), πόλη που φέρει το όνομά του ως ιδρυτής. Το πιθανότερο να συγκατοικεί με τον γέροντα πατέρα του, ο οποίος έχει και το πάνω χέρι (αρχηγεία) στην οικογένεια.
3. Αδέλφια και πατέρας έχουν στενή επαφή με την Πηνελόπη σε επίπεδο συμβουλών.
4. Οι μνηστήρες έχουν επαφή με το σπίτι του πατέρα της Πηνελόπης, ειδικά ο Ευρύμαχος που προσφέρει τα περισσότερα γαμήλια δώρα στον πατέρα της Ικάριο.
5. Τα σφακτά για την καθημερινή διαβίωση των 108 μνηστήρων έρχονται με περαματάρη (λεμβούχο) από τον κάμπο της Αλυζίας.
6. Ο Οδυσσέας έχει μεγάλη περιουσία σε ζώα απέναντι στην Ακαρνανία (Ηπείρειο γη).

Σημείωση: Όλα φωτίζουν ότι η Ομηρική Ιθάκη δεν μπορεί να είναι η σημερινή Ιθάκη λόγω της απόστασης που έχει από την γη της Ακαρνανίας σε σχέση με τον Κάλαμο.
- Η φωτογραφία μου (που επισυνάπτω), είναι αποκαλυπτική και ενισχυτική των παραπάνω έξι σχολίων με βάση τον Όμηρο και τον Στράβωνα.


Συμπέρασμα
Ακόμη τρία αποκαλυπτικά αποσπάσματα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας του Στράβωνος και του Ομήρου, που ταιριάζουν απόλυτα ότι η Ομηρική Ιθάκη είναι η νήσος Κάλαμος.
 

Το ιερό Ηρακλέους απέναντι από την Ομηρική Ιθάκη

''Ικαρίου του Πηνελόπης πατρός υιείς γενέσθαι δυο, Αλυζέα και Λευκάδιον, δυναστεύσαι δ΄ εν τη Ακαρνανία τούτους μετά του πατρός. Τούτων ουν επωνύμους τας πόλεις Έφορος λέγεσθαι δοκεί.''

''Ων η Αλυζία πεντεκαίδεκα από θαλάττης διέχει σταδίους, καθ΄ ην έστι λιμήν Ηρακλέους ιερός και τέμενος, εξ ου τους Ηρακλέους άθλους. έργα Λυσίππου, μετήνεγκεν εις Ρώμην των ηγεμόνων τις, παρά τόπον κειμένους δια την ερημίαν.''

Στράβων, Γεωγραφικά Ι, C.452,9 & C.459,21

Μετάφραση
- Ο Ικάριος, ο πατέρας της Πηνελόπης, είχε δυο γιούς, τον Αλυζέα και τον Λευκάδιο, κι αυτοί κυβέρνησαν την Ακαρνανία μαζί με τον πατέρα τους. Ο Έφορος πιστεύει πως οι πόλεις ονομάστηκαν από αυτούς.

- Η Αλυζία απέχει δεκαπέντε στάδια από τη θάλασσα, όπου και υπάρχει λιμάνι ιερό του Ηρακλή και τέμενος. Από εδώ τους Άθλους του Ηρακλή, έργο του Λυσίππου, κάποιος διοικητής μετέφερε στη Ρώμη, αφού βρισκόταν σε ακατάλληλο τόπο, έτσι έρημος που ήταν.

Παρατήρηση
1. Στο πρώτο απόσπασμα ο Στράβων λέει, πως ο Ικάριος είχε δυο υιούς, τον Αλυζέα και τον Λευκάδιο, οι οποίοι κυβέρνησαν την Ακαρνανία δίνοντας στις πόλεις τους το όνομά τους.

2. Στο δεύτερο απόσπασμα ο Στράβων λέει, πως στο επίνειο της Αλυζίας υπάρχει λιμάνι του Ηρακλή μαζί με ιερό και τέμενος, όπου σε αυτό υπήρχε γλυπτό έργο με τους Άθλους του.

Σχόλιο
Ο Όμηρος στην Οδύσσεια αναφέρει τρεις φορές τον Ηρακλή:
1. Το γενναίο Ηρακλή, το γνώστη μεγάλων έργων, (φ, 26).
2. Τον ατρόμητο και λεοντόκαρδο Ηρακλή, (λ, 267).
3. Είδα τη δύναμη του Ηρακλή, (Νέκυια - λ, 600).

Σε αυτήν την τρίτη αναφορά, ο Οδυσσέας κατεβαίνει στον Άδη και συναντά τον Ηρακλή, θαυμάζοντάς τον για το φοβερό βλέμμα του, το τόξο και τον χρυσό περίτεχνο τελαμώνα. Ο Ηρακλής αναγνωρίζει τον Οδυσσέα και κλαίγοντας ταυτίζεται μαζί του για τη δυστυχία και τις ομοιότητες σχετικά με τα ατέλειωτα βάσανα και τα δύσκολα κατορθώματα που τους έμελλε η σκληρή μοίρα.

Αυτό το συγκλονιστικό χωρίο μέσα στην Οδύσσεια (λ 601-627), όπου ο Ηρακλής όχι μόνο συναντιέται αλλά και συμπάσχει με τον Οδυσσέα, κατά τη διάρκεια της δεκαετούς επιστροφής του στην Ιθάκη, αποκαλύπτει την αμφίδρομη αλληλοεκτίμηση και τον αλληλοθαυμασμό σε επίπεδο ηρώων, ζυμωμένων με τον θάνατο!!

Συνεπώς η ύπαρξη του ιερού απέναντι από το νησί Κάλαμος και πριν το θαλάσσιο πέρασμα από το λιμάνι σ΄ αυτήν (Ομηρική Ιθάκη), αλλά επίσης και η ομοιότητα της θέσης του Άδη κατά τον Όμηρο εγγύτατα στη θάλασσα (κ 511-512, λ 21), και της θέσης του ιερού του Ηρακλέους εγγύτατα στη θάλασσα της Αλυζίας μόνον σύμπτωση δεν μπορεί να είναι!


Σημείωση
Από την επιτόπια περιηγητική έρευνα παρουσιάζω και με φωτογραφίες μου (που επισυνάπτω στο παρόν), το ιερό τέμενος (αλσύλλιο) του Ηρακλέους.

Νεότερες αξιόλογες απόψεις τοποθετούν το λιμάνι του Ηρακλέους στον όρμο του Μύτικα ανατολικά της παλαιοχριστιανικής βασιλικής της Αγίας Σοφίας, εκεί που καταλήγει ο ξεροπόταμος Βαρνακιώτης. Τα τοπωνύμια σε αυτήν την περιοχή Λύσιμος, Παλιομάγαζα και Παλιόβαρκα ετυμολογικά μπορούν να συσχετίζονται με παλιότερη λιμενική εγκατάσταση. Το Λύσιμος πιθανότατα να είναι παραφθορά του γλύπτη Λύσιππου.

Ίσως το φερόμενο έως σήμερα ιερό του Ηρακλή να είναι ρωμαικό Ηρώο και νεκροταφείο. Ίσως όμως να παραπέμπει και σε αρχαιότερο μυκηναικό νεκροταφείο αφιερωμένο στον θανόντα Ηρακλή της Νέκυιας, όπως ήδη ειπωθεί.

Πάντως η αναφορά του Στράβωνα για τα 15 στάδια της απόστασης από το λιμάνι έως την Αλυζία ταιριάζει με το σημερινό ιερό και όχι με άλλη υποτιθέμενη θέση.

Συμπέρασμα
Ακόμη ένα αρχαιολογικό εύρημα (σε συνδυασμό με την αναφορά του Στράβωνα και της εξέχουσας σχέσης Οδυσσέα - Ηρακλή), το οποίο συνάδει, ότι η Ομηρική Ιθάκη είναι η νήσος Κάλαμος.

 

Το ιερό της Αρτέμιδος της Επικράτειας απέναντι από την Ομηρική Ιθάκη

 ''Ικαρίου του Πηνελόπης πατρός υιείς γενέσθαι δυο, Αλυζέα και Λευκάδιον, δυναστεύσαι δ΄ εν τη Ακαρνανία τούτους μετά του πατρός.''
Στράβων, Γεωγραφικά I, C. 452,9

Μετάφραση
- Ο Ικάριος, ο πατέρας της Πηνελόπης, είχε δυο γιούς, τον Αλυζέα και τον Λευκάδιο, κι αυτοί κυβέρνησαν την Ακαρνανία μαζί με τον πατέρα τους.

Παρατήρηση
Ο Στράβων λέει, πως η Πηνελόπη η σύζυγος του Οδυσσέα, είχε δυο αδέλφια, τον Αλυζέα και τον Λευκάδιο, οι οποίοι κυβέρνησαν την Ακαρνανία.


Σχόλιο
1. Ακριβώς απέναντι από το νησί Κάλαμος στην Ακαρνανία πάνω από τη θέση Παλιόβαρκα περίπου και πάνω από το δρόμο που οδηγεί νότια προς τον Αστακό υπάρχει το ιερό της Αρτέμιδος της Επικράτειας. Το ιερό είναι θεμελιωμένο σε στενό τεχνητό πλάτωμα, στη δυτική απόληξη των Ακαρνανικών ορέων στην περιφέρεια του Δρυμώνα και κάτω από το οχυρό Καστρί.

2. Από τον χώρο του ιερού η θέα προς τον Κάλαμο είναι χαρακτηριστική της οπτικής επαφής με το νησί γενικώς, αλλά και με τον κύριο οικισμό του.

3. Τα παλαιότερα ευρήματα του ιερού ανάγονται στον 4ο αιώνα π.Χ., όμως η καταστροφή της στρωματογραφίας από τους αρχαιοκάπηλους άφησε αναπάντητα ζητήματα σχετικά και με την αρχαιότερη ίδρυσή του.

4. Σύμφωνα με μια επιγραφή ''ΚΑΡΥΑ ΟΦΕΛΑΝΔΡΟΥ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ'', που βρέθηκε στον χώρου του ιερού προκύπτει, ότι η Καρύα η γυναίκα του Οφελάνδρου έκανε προσφορά προς τη θεά Άρτεμιδα.
Η προσφορά της Λακεδαίμονας Καρύας θυγατέρα του Δίωνα βασιλιά της Λακεδαίμονας δεν μπορεί να είναι τυχαία και αποκαλύπτει, ότι το ιερό κατάγεται από τον αρχαίο οικιστή της περιοχής Λακεδαίμονα Αλυζέα, αδελφό της Πηνελόπης συζύγου του Οδυσσέα!!

Σημείωση
Από την επιτόπια περιηγητική έρευνα στο ιερό παρουσιάζω και με φωτογραφίες μου (που επισυνάπτω στο παρόν), ότι λόγω της επιγραφής της Καρύας το ιερό της Αρτέμιδος συνδέεται με τη Μυκηναική περίοδο της πόλης της Αλυζίας της οποίας οικιστής ήταν ο αδελφός της Πηνελόπης, Αλυζέας!

Συμπέρασμα
Ακόμη ένα αρχαιολογικό εύρημα (σε συνδυασμό με την αναφορά του Στράβωνα), το οποίο συνάδει, ότι η Ομηρική Ιθάκη είναι η νήσος Κάλαμος.